Bệnh ho gà: Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết

Bệnh ho gà được đặt tên theo sự mô phỏng âm thanh của tiếng ho. Bệnh nhân thường có một hơi rít hoặc hú lên khi thở hổn hển hoặc khi kết thúc cơn ho. Đây là căn bệnh nguy hiểm, có thể gây tử vong nhưng dấu hiệu bệnh ho gà lại dễ bị nhầm lẫn với bệnh cảm lạnh hoặc cúm thông thường. Hãy cùng Quầy Thuốc Minh Long đi tìm hiểu dấu hiệu và triệu chứng nhận biết bệnh ho gà ngay dưới đây nhé!

I. Bệnh ho gà là gì?

• Bệnh ho gà (tên Tiếng Anh là Whooping Cough) là bệnh truyền nhiễm gây ra bởi vi khuẩn Bordetella Pertussis xâm nhập vào đường hô hấp. Những vi khuẩn này bám chặt vào lông mao ở đường hô hấp trên, sau đó vi khuẩn giải phóng độc tố tấn công hệ hô hấp và làm đường thở sưng lên.
• Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hằng năm có khoảng 30-50 triệu người mắc bệnh ho gà, và có đến 300.000 người tử vong. Trong đó phần lớn các trường hợp tử vong đều là trẻ nhỏ, đặc biệt là ở trẻ từ 0-12 tháng tuổi.
• Nếu phát hiện các dấu hiệu bệnh ho gà và điều trị sớm, bệnh ho gà thường có đáp ứng tốt và được kiểm soát hoàn toàn chỉ sau 5 ngày. Ngược lại, nếu việc điều trị diễn ra chậm trễ sẽ khiến bệnh chuyển biến nặng, gây ra những biến chứng nguy hiểm, suy hô hấp và thậm chí  tử vong.

II. Bệnh ho gà lây truyền qua đường nào?

• Ho gà là bệnh nhiễm trùng cấp nên thường lây lan nhanh và có khả năng bùng phát thành dịch.
• Người là ổ chứa bệnh duy nhất, và là nguồn lây nhiễm chủ yếu cho trẻ nhỏ. 80% những người tiếp xúc cùng hộ gia đình với người bệnh rất dễ bị lây.
• Bệnh ho gà lây nhiễm mạnh nhất là ở giai đoạn 2 tuần đầu kể từ thời điểm  khởi phát dấu hiệu đầu tiên của bệnh.
• Bệnh ho gà có thể lây qua đường hô hấp thông qua các giọt nước bọt trong không khí khi người bệnh ho, hắt hơi, hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết ở họng, niêm mạc mũi khi người bệnh nôn hoặc khạc nhổ.
• Cục Y tế Dự phòng Việt Nam cảnh báo, bất kỳ đối tượng ở độ tuổi nào, không phân biệt giới tính, dân tộc, vùng địa lý đều có thể mắc bệnh ho gà.

III. Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết bệnh ho gà là gì?

Triệu chứng nhận biết bệnh ho gà sẽ tiến triển khác nhau qua các giai đoạn như sau:

1. Thời kỳ ủ bệnh:

• Bệnh kéo dài từ 6-20 ngày (trung bình khoảng 9-10 ngày), ở thời kỳ này chưa có triệu chứng gì.

2. Giai đoạn viêm long đường hô hấp:

• Kéo dài khoảng 1-2 tuần, xuất hiện các triệu chứng giống như bệnh viêm đường hô hấp như sốt nhẹ, chảy nước mũi, ho húng hắng, hắt hơi.
• Cuối giai đoạn này ho nặng thành cơn.

3. Giai đoạn khởi phát: Kéo dài từ 1-6 tuần, có những trường hợp đặc biệt có thể kéo dài trên 10 tuần với các biểu hiện cơn ho điển hình như:

• Ho: Trẻ ho rũ rượi, ho thành từng cơn; mỗi cơn từ 15-20 tiếng ho liên tiếp, càng về sau càng yếu và giảm dần. Những cơn ho xuất hiện nhiều làm trẻ yếu dần, khiến trẻ có thể ngừng thở do thiếu oxy, mặt tím tái, mặt đỏ, tĩnh mạch cổ nổi, chảy nước mắt nước mũi
• Thở rít vào: Xuất hiện cuối mỗi cơn ho hoặc xen kẽ sau mỗi tiếng ho, tiếng rít nghe như tiếng gà. Trẻ dưới 6 tháng tuổi có thể không nghe thấy tiếng rít trong cơn ho.
• Khạc đờm: Kết thúc cơn ho bằng việc khạc đờm trắng, màu trong, dính. Trong đờm có vi khuẩn ho gà. Đây cũng là một nguồn lây bệnh.

Trong khoảng 2 tuần đầu của giai đoạn này, tần suất các cơn ho khoảng 15 cơn/ngày, sau đó giảm dần. Bệnh có thể kéo dài trên 3 tuần nếu không được điều trị.

4. Giai đoạn phục hồi:

• Cơn ho ít dần, bệnh nhân hạ sốt. Tuy nhiên sau đó nhiều tháng ho có thể tái phát lại gây viêm phổi.
• Triệu chứng ho gà ở người lớn và trẻ vị thành niên thường nhẹ hơn, ít gặp cơn ho điển hình hoặc không có triệu chứng. Bệnh thường khỏi bệnh sau 7 ngày.

IV. Bệnh ho gà có nguy hiểm không?

• Đối với người lớn và trẻ vị thành niên, bệnh lý này không quá nguy hiểm. Bệnh chỉ gây ra những triệu chứng nhẹ và tự thuyên giảm mà không cần điều trị. Tuy nhiên, triệu chứng ho gà ở trẻ em lại có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm.
• Bệnh lý này khiến khoảng 300.000 trẻ em trên toàn thế giới tử vong mỗi năm kèm theo nhiều trường hợp biến chứng ở hệ hô hấp, thần kinh và một số cơ quan khác của trẻ như: viêm phế quản, ngừng thở, sa trực tràng, thoát vị trực tràng, vỡ phế năng, tràn khí trung thất, tràn khí màng phổi và viêm não.
• Ngoài ra, trẻ em mắc bệnh ho gà còn có sức khỏe yếu, chậm phát triển, biếng ăn, bỏ bú và có nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội do hệ miễn dịch suy giảm. Số liệu thống kê từ Cục Y tế Dự phòng cho thấy, hơn 90% số ca nhiễm bệnh ở trẻ em là do trẻ chưa được tiêm chủng (chích ngừa), hoặc chưa tiêm chủng đủ 3 mũi cơ bản. Do đó, tiêm vắc xin chính là biện pháp phòng ngừa và bảo vệ trẻ khỏi các biến chứng nguy hiểm của bệnh.

Bệnh ho gà rất dễ có trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ. Bởi vậy cần ưu tiên cách ly bệnh nhân với trẻ để phòng ngừa khả năng lây lan bệnh cho bé. Cách phòng bệnh tốt nhất cho cả người lớn và trẻ em là tiêm phòng vaccine đầy đủ, đúng lịch.